نی ریز صفوی
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره صفویه »
دانسته‌های ما درباره نیریز در دوره صفویه از سال ۹۵۵ ه. ق.، در زمان سلطنت شاه‌طهماسب اول صفوی (حک ۹۳۰ - ۹۸۴ ه. ق.) به بعد است. نخستین منبعی که در این دوره اطلاعاتی به دست داده، خلاصه التواریخ قاضی احمدبن شرف‌الدین حسین حسینی قمی است. به گفته وی در آن دوره ـ سال ۹۵۵ ه. ق. ـ چرنداب سلطان شاملو، حاکم نیریز، ایج و فسا بود. وی که حدود پانصد سوار در اختیار داشت، در جنگ ایران و عثمانی به...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره صفویه »
دانسته‌های ما درباره نیریز در دوره صفویه از سال ۹۵۵ ه. ق.، در زمان سلطنت شاه‌طهماسب اول صفوی (حک ۹۳۰ - ۹۸۴ ه. ق.) به بعد است. نخستین منبعی که در این دوره اطلاعاتی به دست داده، خلاصه التواریخ قاضی احمدبن شرف‌الدین حسین حسینی قمی است. به گفته وی در آن دوره ـ سال ۹۵۵ ه. ق. ـ چرنداب سلطان شاملو، حاکم نیریز، ایج و فسا بود. وی که حدود پانصد سوار در اختیار داشت، در جنگ ایران و عثمانی به...
متن وقف‌نامه و موقوفات مسجد جامع کبیر نیریز
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
الله ولی التوفیق و الاعانه و به ثقفی در تاریخ شهر ربیع‌الاول سنه تسع و سبعه ثمان مائه (یعنی سال هشتصد و هفتادونه) اعلی‌حضرت خلافت پناه کشورگشای عالم‌سِتان، فرمانفرمای عقاسیم جهان، سلطان جهانگیر، جهان‌بخش، جهان دار، خاقان عظیم‌الشأن عالی نشان رفیع المقدار الذی صیت سلطنته فی الاقطار و البلدان السلطان الغازی ابوالنصر معین السلطنه و الدنیا و الدین بهادرخان حسن، خلدالله ملکه و سلطنته وقف فرمود حصه دیوانی از مزرعه دهویه که در رستاق واقع است بر منبر مزارک نیریز...
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
الله ولی التوفیق و الاعانه و به ثقفی در تاریخ شهر ربیع‌الاول سنه تسع و سبعه ثمان مائه (یعنی سال هشتصد و هفتادونه) اعلی‌حضرت خلافت پناه کشورگشای عالم‌سِتان، فرمانفرمای عقاسیم جهان، سلطان جهانگیر، جهان‌بخش، جهان دار، خاقان عظیم‌الشأن عالی نشان رفیع المقدار الذی صیت سلطنته فی الاقطار و البلدان السلطان الغازی ابوالنصر معین السلطنه و الدنیا و الدین بهادرخان حسن، خلدالله ملکه و سلطنته وقف فرمود حصه دیوانی از مزرعه دهویه که در رستاق واقع است بر منبر مزارک نیریز...
یاد و نام نی ریز در تاریخ میانه ایران - بخش دوم
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
بخش نخست این مقاله را اینجا بخوانید. اما در قرن پنجم، نیریز عرصهٔ جدال دیلمیان، سلغریان و شبانکارگان گردید. این جدال تا انضمام نیریز به قلمرو شبانکارگان ادامه یافت. به گزارش محمّدبن علی بن محمد شبانکاره در کتاب پرارزش مجمع الانساب، در نیمهٔ اول قرن پنجم هجری، نیریز در دست دیلمیان و به‌خصوص شیعهٔ آل‌بویه بود. آنان از اواخر قرن چهارم، تکاپوی خویش برای در دست گرفتن حکومت نواحی مختلف ایران را آغاز کردند و با تصرف نواحی مختلف ازجمله...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
بخش نخست این مقاله را اینجا بخوانید. اما در قرن پنجم، نیریز عرصهٔ جدال دیلمیان، سلغریان و شبانکارگان گردید. این جدال تا انضمام نیریز به قلمرو شبانکارگان ادامه یافت. به گزارش محمّدبن علی بن محمد شبانکاره در کتاب پرارزش مجمع الانساب، در نیمهٔ اول قرن پنجم هجری، نیریز در دست دیلمیان و به‌خصوص شیعهٔ آل‌بویه بود. آنان از اواخر قرن چهارم، تکاپوی خویش برای در دست گرفتن حکومت نواحی مختلف ایران را آغاز کردند و با تصرف نواحی مختلف ازجمله...
یاد و نام نی ریز در تاریخ میانه ایران - بخش نخست
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره اسلامی تا سده چهارم »
هر چند نیریز تاریخی بسیار طولانی دارد و آثاری از دوره‌ی ماقبل تاریخ و دوره‌ی ایران باستان در آن کشف شده است، همچنین آثاری از کارگاه‌های ذوب فلز در آن ناحیه یافت شده و به استناد الواح خزانه تخت جمشد نام آن ناذی‌زی قید شده است اما قدم گذاشتن در سرگذشت این دیار کهنسال، به عرصه‌ی روشن و بدون ابهام تاریخ مربوط به ایران بعد از اسلام است. زیرا به عکس دوران باستان که تاریخ این ناحیه مسکوت...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره اسلامی تا سده چهارم »
هر چند نیریز تاریخی بسیار طولانی دارد و آثاری از دوره‌ی ماقبل تاریخ و دوره‌ی ایران باستان در آن کشف شده است، همچنین آثاری از کارگاه‌های ذوب فلز در آن ناحیه یافت شده و به استناد الواح خزانه تخت جمشد نام آن ناذی‌زی قید شده است اما قدم گذاشتن در سرگذشت این دیار کهنسال، به عرصه‌ی روشن و بدون ابهام تاریخ مربوط به ایران بعد از اسلام است. زیرا به عکس دوران باستان که تاریخ این ناحیه مسکوت...
شبانکارگان در نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
امیر فضلویه شبانکاره (۴۵۹-۴۴۸هجری) امیر فضل ابن علی ابن حسن معروف به امیر فضلویه که قبلاً سرگرم کار چوپانی بود پس از منقرض شدن آل بویه سپاهی از جوانان شبانکاره را گرد آورد و طوایف دیگر کُرد پارس را با خود متحد کرد و سپس به شیراز یورش برد و به سال ۴۴۸ هجری بر ملک منصور آل بویه چیره شد و او را با مادرش اسیر کرد و سرزمین فارس را به تصرف خود درآورد و حکومت شبانکاره را...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
امیر فضلویه شبانکاره (۴۵۹-۴۴۸هجری) امیر فضل ابن علی ابن حسن معروف به امیر فضلویه که قبلاً سرگرم کار چوپانی بود پس از منقرض شدن آل بویه سپاهی از جوانان شبانکاره را گرد آورد و طوایف دیگر کُرد پارس را با خود متحد کرد و سپس به شیراز یورش برد و به سال ۴۴۸ هجری بر ملک منصور آل بویه چیره شد و او را با مادرش اسیر کرد و سرزمین فارس را به تصرف خود درآورد و حکومت شبانکاره را...
تسلیت‌نامه‌ی دکتر مصدق به مناسبت درگذشت شهاب نیریزی
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
سید اشرف متخلص به شهاب (نیریزی) از گویندگان سبک دورهٔ بازگشت ادبی ایران است که تا امروز دربارهٔ زندگی و شعر وی پژوهشی سامان نیافته است. دیوان شهاب نیریزی که نگارنده، آن را تصحیح و با دیباچه و یادداشت‌هایی، آمادهٔ نشر کرده است، دربرگیرندهٔ کالبدهای گوناگون شعر فارسی، با درون‌مایه‌های عشق، ستایش پیامبر(ص) و امام علی(ع)، مدح پادشاهان قاجاری به‌ویژه احمدشاه و حاکمان محلی و ... است. سال تولد شهاب، حدوداً (۱۲۳۲ خورشیدی) و سال درگذشت او، ۱۳۰۲ خورشیدی بوده...
دانشنامه تاریخ » اسناد مکتوب تاریخی »
سید اشرف متخلص به شهاب (نیریزی) از گویندگان سبک دورهٔ بازگشت ادبی ایران است که تا امروز دربارهٔ زندگی و شعر وی پژوهشی سامان نیافته است. دیوان شهاب نیریزی که نگارنده، آن را تصحیح و با دیباچه و یادداشت‌هایی، آمادهٔ نشر کرده است، دربرگیرندهٔ کالبدهای گوناگون شعر فارسی، با درون‌مایه‌های عشق، ستایش پیامبر(ص) و امام علی(ع)، مدح پادشاهان قاجاری به‌ویژه احمدشاه و حاکمان محلی و ... است. سال تولد شهاب، حدوداً (۱۲۳۲ خورشیدی) و سال درگذشت او، ۱۳۰۲ خورشیدی بوده...
تأسیس اداره‌ی امنیه (ژاندارمری) در نیریز
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار (۱۳۱۳- ۱۳۶۴ هـ. ق) که باب مراودات ایران و اروپا باز شد و مردم ایران کم کم با تمدن و فرهنگ و سایر شئون اجتماعی مردم اروپا آشنا شدند، ناصرالدین شاه قجر به مسافرت فرنگ رفت. پیشرفت‌های کشور فرانسه در شئون گوناگون، تأثیر فوق‌العاده‌ای در شاه نمود. لذا تصمیم گرفت برای ارتش ایران مقداری توپ و اسلحه خریداری و چند تن از افسران رسته‌های مختلف ارتش اطریش را برای تشکیل و...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار (۱۳۱۳- ۱۳۶۴ هـ. ق) که باب مراودات ایران و اروپا باز شد و مردم ایران کم کم با تمدن و فرهنگ و سایر شئون اجتماعی مردم اروپا آشنا شدند، ناصرالدین شاه قجر به مسافرت فرنگ رفت. پیشرفت‌های کشور فرانسه در شئون گوناگون، تأثیر فوق‌العاده‌ای در شاه نمود. لذا تصمیم گرفت برای ارتش ایران مقداری توپ و اسلحه خریداری و چند تن از افسران رسته‌های مختلف ارتش اطریش را برای تشکیل و...
نیریز در جنگ اول جهانی
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
روستای خواجه جمالی از توابع نیریز شاهد پیشامدهای تاریخی زیادی بوده است که یکی از آنها واقعه‌ی نبرد با نظامیان دولت استعمارگر انگلیس در جنگ جهانی اول «۱۹۱۹-۱۹۱۴ میلادی» است. ماجرای این نبرد در کتابی تحت عنوان «عملیات در ایران» نوشته ژنرال جیمز فردریک با ترجمه کاوه بیات آمده است که در اینجا بخشی از آن وقایع را که مربوط به نیریز و روستای خواجه جمالی است به‌اختصار می‌آوریم: انگلیسی‌ها در جنگ جهانی اول که در زمان احمدشاه به وقوع...
دانشنامه تاریخ » نی ریز در دوره قاجاریه »
روستای خواجه جمالی از توابع نیریز شاهد پیشامدهای تاریخی زیادی بوده است که یکی از آنها واقعه‌ی نبرد با نظامیان دولت استعمارگر انگلیس در جنگ جهانی اول «۱۹۱۹-۱۹۱۴ میلادی» است. ماجرای این نبرد در کتابی تحت عنوان «عملیات در ایران» نوشته ژنرال جیمز فردریک با ترجمه کاوه بیات آمده است که در اینجا بخشی از آن وقایع را که مربوط به نیریز و روستای خواجه جمالی است به‌اختصار می‌آوریم: انگلیسی‌ها در جنگ جهانی اول که در زمان احمدشاه به وقوع...
نی ریز از سده پنجم تا زمان صفویه
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
مهمترین منابع این دوره که در آنها از نیریز یاد شده عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى ؛ الانساب سمعانى ؛ معجم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌البلدان یاقوت ؛ اللباب فى تهذیب الانساب ابن اثیر ؛ نزهه القلوب حمداللّه مستوفى و مجمع الانساب شبانکاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ؛ که از آن میان، منبع اخیر بخش مهمّى از تاریخ نیریز را در دوره شبانکاره (سده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ۵ - ۸ ه . ق.) روشن مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. در فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى، نیریز شهرکى از توابع کوره اصطخر شمرده شده است. ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى خیر و نیریز...
دانشنامه تاریخ » نی ریز از سده پنجم تا صفویه »
مهمترین منابع این دوره که در آنها از نیریز یاد شده عبارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند از: فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى ؛ الانساب سمعانى ؛ معجم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌البلدان یاقوت ؛ اللباب فى تهذیب الانساب ابن اثیر ؛ نزهه القلوب حمداللّه مستوفى و مجمع الانساب شبانکاره‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اى ؛ که از آن میان، منبع اخیر بخش مهمّى از تاریخ نیریز را در دوره شبانکاره (سده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاى ۵ - ۸ ه . ق.) روشن مى‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد. در فارسنامه ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى، نیریز شهرکى از توابع کوره اصطخر شمرده شده است. ابن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بلخى خیر و نیریز...
اردشیر بابکان، زاده‌ی بختگان - قسمت نخست
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
زادگاه اردشیر بابکان اردشیر بابکان فرزند ساسان در سال ۱۸۰ میلادی یعنی ۱۸۲۶ سال پیش در روستای «خیر» واقع در حاشیهٔ جنوبی دریاچهٔ بختگان فارس چشم به دنیا گشود. در تاریخ بلعمی آمده است که: «اصطخر را روستایی ست [و آن را روستای خیرو خوانند و آنجا دیهی است](۱) نام وی طیروده، اردشیر از آن دیه بود، [و آن دیه بدو بازخوانند].»(۲) بنا به روایت جغرافی‌دانان و مورخین اسلامی، ازجمله طبری (۳)(۴) اردشیر سرسلسلهٔ ساسانی در روستایی به نام «تیروده» از...
دانشنامه تاریخ » نی ریز پیش از اسلام »
زادگاه اردشیر بابکان اردشیر بابکان فرزند ساسان در سال ۱۸۰ میلادی یعنی ۱۸۲۶ سال پیش در روستای «خیر» واقع در حاشیهٔ جنوبی دریاچهٔ بختگان فارس چشم به دنیا گشود. در تاریخ بلعمی آمده است که: «اصطخر را روستایی ست [و آن را روستای خیرو خوانند و آنجا دیهی است](۱) نام وی طیروده، اردشیر از آن دیه بود، [و آن دیه بدو بازخوانند].»(۲) بنا به روایت جغرافی‌دانان و مورخین اسلامی، ازجمله طبری (۳)(۴) اردشیر سرسلسلهٔ ساسانی در روستایی به نام «تیروده» از...